ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΠΡΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΑΙΤΗΣΗ
για ανάληψη δράσης πρόληψης και αποκατάστασης
(άρθρο 13 Π.Δ. 148/29-9-2009)
Του Νομικού προσώπου με την επωνυμία ''ΔΗΜΟΣ ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ'' του Νομού Βοιωτίας που εκπροσωπείται νόμιμα από το Δήμαρχο Γεώργιο Θεοδωρόπουλο
.............................................

Ι. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
1. Η ρύπανση του Ασωπού ποταμού, των υπόγειων υδάτων και των εδαφών της περιοχής της Ανατολικής Αττικής και της Βοιωτίας με βιομηχανικά κυρίως υγρά απόβλητα συντελείται εδώ και 35 χρόνια. Το τελευταίο χρονικό διάστημα εντοπίστηκαν συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων μεταξύ των οποίων συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου που ξεπερνούν τα 60 μg/l καθώς και συγκεντρώσεις νικελίου που ξεπερνούν τα 30 μg/l, πράγμα που έχει σαν συνέπεια να απειλείται άμεσα η υγεία όλων των κατοίκων της περιοχής.
2. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στο εξασθενές χρώμιο, αυτό θεωρείται καρκινογόνο σύμφωνα με την US Environmental Protection Agency και άλλους επιστημονικούς οργανισμούς . Ενώ αρχικά η ως άνω ιδιότητά του ως καρκινογόνου εθεωρείτο ότι περιορίζονταν μόνο στην εισπνοή, ωστόσο νεώτερες έρευνες που διεξήχθησαν από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ αποδεικνύουν ότι παραμένει καρκινογόνο και στην κατάποση . Κατά συνέπεια δεν θα πρέπει να ανιχνεύεται καθόλου στο πόσιμο νερό. Είναι από όλους αποδεκτό ότι η ύπαρξη αυτών των βαρέων μετάλλων στο νερό οφείλεται στην ανεξέλεγκτη διάθεση τοξικών και επικινδύνων αποβλήτων βιομηχανιών της περιοχής. είναι σε όλους γνωστό ότι δεν υπάρχει στη χώρα μας το απαιτούμενο από την κοινοτική νομοθεσία δίκτυο για την ασφαλή απόθεση τοξικών και επικινδύνων αποβλήτων με αποτέλεσμα να απορρίπτονται παράνομα και ανεξέλεγκτα περί τις 600.000 τόνοι τέτοιων αποβλήτων κατ' έτος. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων .
3. Το πρόβλημα της ρύπανσης του εδάφους και των νερών (επιφανειακών και υπόγειων) της περιοχής του Ασωπού ποταμού είναι εξαιρετικά σημαντικό -ίσως το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα της χώρας- καθώς έχει άμεσες επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των κατοίκων της περιοχής. Παρά την κοινή πεποίθηση (δημόσιων αρχών και επιστημονικών φορέων) ότι απαιτείται άμεση παρέμβαση για επίλυση του προβλήματος, ωστόσο διαπιστώνουμε τη συνέχιση της πλήρους απουσίας ανάληψης δράσεων εκ μέρους τόσο των αρμόδιων αρχών όσο και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή αν και είναι υποχρεωμένες από την κοινοτική και εθνική νομοθεσία. Η παρούσα αίτηση-προσφυγή συνιστά το πρώτο αναγκαίο βήμα για την ενεργοποίηση των αρμόδιων αρχών στην κατεύθυνση της λήψης των κατάλληλων και αναγκαίων προληπτικών και αποκαταστατικών μέτρων, όπως αυτά προβλέπονται από τη νομοθεσία η οποία αναφέρεται στη συνέχεια.
4. Οι παραβιάσεις της νομοθεσίας από τις αρμόδιες αρχές και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή έχουν επισημανθεί επανειλλημμένα και με τον πιο επίσημο τρόπο. Έτσι, στην Έκθεση Ελέγχου του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης επισημαίνεται σωρεία παραβάσεων της νομοθεσίας σχετικά με τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων (απουσία σχεδίου διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων, ελλειπείς ΑΕΠΟ, ανυπαρξία των επιβαλλόμενων αδειοδοτήσεων για την απόρριψη των αποβλήτων στο έδαφος ή στα νερά κλπ). Ειδικότερα, από τις ελεγχθείσες 19 επιχειρήσεις προέκυψε ότι καμία δεν εφαρμόζει τη νομοθεσία για τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων ή των επικινδύνων αποβλήτων . Με βάση τα πορίσματα της ως άνω εκθέσεως, αλλά και τα μετέπειτα γεγονότα (όπως π.χ. η καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για έλλειψη σχεδίου διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων σε όλη την επικράτεια ), μπορούμε να μιλάμε με βεβαιότητα για συνεχείς παραβιάσεις της νομοθεσίας από τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τις επιχειρήσεις της περιοχής.

ΙΙ. Η ΟΔΗΓΙΑ 2004/35/ΕΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
5. Η οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη εφαρμόζεται όταν μια συνεχιζόμενη δραστηριότητα προκαλεί νέες ζημίες στο περιβάλλον. Στην περίπτωση της ρύπανσης του εδάφους και των (επιφανειακών και υπόγειων) νερών της περιοχής του Ασωπού ποταμού έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη δεδομένου ότι οι φορείς εκμετάλλευσης της περιοχής που προκάλεσαν τη ρύπανση αυτή συνεχίζουν να το πράττουν και σήμερα όπως αυτό αποδεικνύεται από τις επιστημονικές εκθέσεις. Στην οδηγία δηλαδή προβλέπεται ότι στις περιπτώσεις ρύπανσης επιβάλλεται να ληφθούν μέτρα από τις επιχειρήσεις και τις αρμόδιες αρχές.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

α) Μέτρα πρόληψης
6. Με βάση τα πραγματολογικά δεδομένα και το αναφερόμενο παραπάνω θεσμικό πλαίσιο, τέτοια μέτρα -εντελώς ενδεικτικά- είναι:
-Άμεση θεσμοθέτηση Μητρώου των δραστηριοποιούμενων στην περιοχή επιχειρήσεων.
- Θέσπιση κανονιστικής διάταξης με την οποία θα είναι υποχρεωμένες όλες οι επιχειρήσεις της περιοχής να ακολουθήσουν εξ υπαρχής την πλήρη διαδικασία εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων έτσι, ώστε να λαμβάνονται υπόψη -μεταξύ των άλλων- η σωρευτική δράση των επιπτώσεων στο νερό, στο έδαφος και στον αέρα.
- Έλεγχος για το κατά πόσο εφαρμόζονται οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές από τις επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της ρύπανσης. Ο έλεγχος να ανατεθεί στο ΤΕΕ.
- Παντελής απαγόρευση οποιασδήποτε ανεξέλεγκτης διάθεσης υγρών ή άλλων αποβλήτων στο έδαφος, στο υπέδαφος και στον Ασωπό ποταμό. Θέσπιση διάταξης με την οποία η παραβίαση της απαγόρευσης θα επιφέρει τη σφράγιση των εγκαταστάσεων της επιχείρησης.
- Εντός ενός έτους ολοκλήρωση της διαχείρισης των επικινδύνων αποβλήτων σύμφωνα με την ΚΥΑ ΗΠ 13588/725/06. Κατά το μεσοδιάστημα, η συλλογή, μεταφορά και τελική διάθεση των επικινδύνων αποβλήτων θα διενεργείται από εταιρίες που κατέχουν νόμιμη άδεια.
-Άμεση κατάρτιση Προγράμματος Μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 12 ΠΔ 51/07 για τα νερά, μεταξύ των οποίων θα περιλαμβάνονται μέτρα για σημειακές πηγές απορρίψεων, οι οποίες ενδέχεται να προκαλέσουν ρύπανση.
-Άμεσος καθορισμός με Προεδρικό Διάταγμα της παρόχθιας ζώνης του Ασωπού και των ζωνών στις οποίες θα επιτρέπεται η εγκατάσταση επιχειρήσεων στα πρότυπα του Κηφισού ποταμού.
-Θέσπιση Φορέα Διαχείρισης Ασωπού ποταμού και της παρασώπιας περιοχής με ευρείες αρμοδιότητες παρεμβάσεων και ελέγχου των δραστηριοτήτων.

β) Μέτρα αποκατάστασης
7. Με βάση τα πραγματολογικά δεδομένα και το αναφερόμενο παραπάνω θεσμικό πλαίσιο, τέτοια μέτρα -εντελώς ενδεικτικά- είναι:

για την αποκατάσταση της ρύπανσης του εδάφους
-Δημιουργία μηχανισμού χρηματοδότησης της αποκατάστασης της ρύπανσης της περιοχής (εδάφους και νερών).
-Επιστημονική αξιολόγηση των κινδύνων για την υγεία των κατοίκων της περιοχής από το ρυπασμένο έδαφος σύμφωνα με αναγνωρισμένη και κοινά αποδεκτή μεθοδολογία.
-Με βάση τα πορίσματα της παραπάνω αξιολόγησης να ληφθούν μέτρα με τα οποία θα εξασφαλίζεται ότι οι συγκεκριμένοι ρύποι απομακρύνονται, ελέγχονται, περιορίζονται ή μειώνονται έτσι ώστε να μην δημιουργεί πλέον σημαντικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Η επιλογή των μέτρων (απομάκρυνση, έλεγχος, περιορισμός ή μείωση) θα είναι σε συνάρτηση με τα πορίσματα της αξιολόγησης και των τεχνικών-επιστημονικών δυνατοτήτων χωρίς υπολογισμό κόστους.
-Καθορισμός διαδικασιών συμμετοχής του κοινού στη διαδικασία αποκατάστασης σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας 2003/35/ΕΚ για τη συμμετοχή του κοινού και προσδιορισμός των ιδιοκτησιών της περιοχής.

Για την αποκατάσταση της ζημίας των υδάτων
-Επιστημονική αξιολόγηση της ζημίας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων της περιοχής.
-Λήψη μέτρων «πρωτογενούς αποκατάστασης» ώστε να επανέλθει η οικολογική κατάσταση των υδάτων στην αρχική τους κατάσταση.
-Λήψη μέτρων «συμπληρωματικής αποκατάστασης» στην περίπτωση αδυναμίας επαναφοράς της οικολογικής κατάστασης των υδάτων στην αρχική τους κατάσταση. Τα μέτρα αυτά πρέπει να αποσκοπούν στην παροχή πόρων ή/και υπηρεσιών παρεμφερούς επιπέδου με εκείνους που θα παρείχοντο εάν η περιοχή μας που υπέστη τη βλάβη είχε επανέλθει στην αρχική της κατάσταση.
-Λήψη μέτρων «αντισταθμιστικής αποκατάστασης» για την αντιμετώπιση των προσωρινών απωλειών. Οι τελευταίες λαμβάνουν χώρα στο μεσοδιάστημα μεταξύ του χρόνου επέλευσης της ζημίας και του χρόνου της αποκατάστασης. Τα μέτρα αυτά εκτελούνται παράλληλα με τα ως άνω μέτρα πρωτογενούς ή/και συμπληρωματικής αποκατάστασης.
-Αξιολόγηση των επιλογών αποκατάστασης με βάση τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές και σύμφωνα με τα κριτήρια του Παραρτήματος ΙΙ. 1.3.1. της οδηγίας 2004/35/ΕΚ.
-Καθορισμός διαδικασιών συμμετοχής του κοινού στη διαδικασία αποκατάστασης σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας 2003/35/ΕΚ για τη συμμετοχή του κοινού και προσδιορισμός των ιδιοκτησιών της περιοχής.

8. Επειδή έχουμε έννομο συμφέρον στην άσκηση της παρούσας αίτησης σύμφωνα με το αρθρο 75 Ν. 3463/2006. Η παρούσα αίτηση συνοδεύεται και από τις αναγκαίες επιστημονικές και τεχνικές πληροφορίες που τεκμηριώνουν πλήρως τους ισχυρισμούς μας και συγκεκριμένα τα προαναφερόμανα έγγραφα:

α) ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, «Η παρουσία των βαρέων τοξικών μετάλλων As, Hg, Pb, Cd, Cr3+ -Cr6+ στα επιφανειακά, υπόγεια και πόσιμα νερά της Ελλάδας», Αθήνα, Ιούλιος 2009,
β) ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, «Παρουσία μετάλλων και μεταλλοειδών As, Hg, Pb, Cd, Cr3+ -Cr6+ στα τρόφιμα της Ελλάδας», Αθήνα, Σεπτέμβριος 2009,
γ) ΙΓΜΕ, «Αναγνωριστική υδρογεωλογική-υδροχημική έρευνα ποιοτικής επιβάρυνσης των υπόγειων νερών της ευρύτερης περιοχής της λεκάνης του Ασωπού Ν. Βοιωτίας», Αθήνα, Φεβρουάριος 2008,
δ) ΤΕΕ, "Το πρόβλημα του Ασωπού ποταμού-Προτάσεις αντιμετώπισής του», Αθήνα, Ιούλιος 2009,
ε) ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, Έκθεση Ελέγχου, Αθήνα, Μάρτιος 2008,
στ) ΈΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ, Τεχνική έκθεση για την επικινδυνότητα παρουσίας Cr (VI) στο πόσιμο νερό Δήμου Οινοφύτων.

ΓΙ' ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ

Και με την επιφύλαξη κάθε εννόμου συμφέροντός μας
ΖΗΤΟΥΜΕ
Να κινήσετε την προβλεπόμενη με βάση το ΠΔ 148/2009 διαδικασία για τη λήψη των ως άνω αναφερόμενων μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης είτε από τους φορείς εκμετάλλευσης της περιοχής είτε από την αρμόδια αρχή είτε και από τους δύο.

ΟΙΝΌΦΥΤΑ 14 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2010
Ο αιτών

Γεώργιος Θεοδωρόπουλος
Δήμαρχος Οινοφύτων